Trastuzumab i jego koniugaty, czyli nowoczesne leczenie raków HER2-dodatnich

Abstrakt: 

Przeciwciała monoklonalne okazały się innowacją w praktycznie każdej dziedzinie medycyny. Pozwalają one precyzyjnie oddziaływać na komórki w organizmie poprzez wysoce swoiste łączenie się z epitopami na antygenach. Właściwość te wykorzystuje się to między innymi przy nowotworach złośliwych o nadekspresji białka HER2 (HER2-dodatnich), takich jak raki piersi czy gruczolakoraki żołądka. Do leczenia tego typu schorzeń stworzony został lek biologiczny omawiany w tej pracy, czyli trastuzumab. Jest to rekombinowane, humanizowane przeciwciało monoklonalne IgG1, które łączy się właśnie z białkiem HER2 (HER2/neu, ErbB2). HER2 jest to receptor białkowy, którego ekspresja wpływa na szlaki metaboliczne promujące angiogenezę i nadmierne podziały komórkowe, zatem trastuzumab będzie hamował te niepożądane procesy. Aby ocenić, czy komórka nowotworowa wykazuje amplifikację receptora HER2 wykorzystuje się metody immunohistochemiczne czy FISH. Oprócz samego trastuzumabu, w leczeniu wykorzystujemy też inne leki biologiczne łączące się z ErbB2 (pertuzumab) oraz ADCs, czyli koniugaty przeciwciała monoklonalnego z cytostatykiem, który dodatkowo atakuje komórki rakowe. Takimi koniugatami są trastuzumab emtanzyna oraz trastuzumab derukstekan. Pomimo niewątpliwej wartości terapeutycznej, udowodnionej wieloma badaniami klinicznymi, wszystkie wymienione leki charakteryzują, czasem poważne, skutki uboczne. Szczególnie narażonymi narządami na działanie trastuzumabu i jego koniugatów są serce, wątroba i płuca.