Szczepionka przeciwopioidowa – rewolucja w zapobieganiu uzależnienia
Słowa kluczowe:
szczepionka, opioidy, uzależnienie, immunoterapia, fentanylStreszczenie
Uzależnienie od opioidów staje się coraz większym problemem na całym świecie powodującym gwałtownie narastającą liczbę zgonów. Szczególnie niepokojący jest zmniejszający się wiek młodych narkomanów. Osoby uzależnione od opioidów poszukują w nich doznań w postaci euforii, nie zwracając uwagi na działania niepożądane jakimi są m.in. depresja ośrodka oddechowego, bradykardia czy utrata przytomności. Rozwiązaniem tego problemu jest immunoterapia. Badane przedklinicznie szczepionki powodują wytwarzanie przeciwciał, które łączą się z wybranym opioidem nie pozwalając temu lipofilnemu związkowi na przekroczenie bariery krew-mózg, co zapobiega jego rozprzestrzenianiu się w ośrodkowym układzie nerwowym i rozwijaniu uzależnienia. Ten nowy lek wykazuje dużą skuteczność i bezpieczeństwo. Może być łączony z innymi terapiami behawioralnymi i farmakologicznymi leczenia uzależnienia. Jego przewagą nad dotychczasowymi lekami jest fakt, że będzie podawany znacznie rzadziej i w mniejszych dawkach, co jest wygodniejsze i obciążone mniejszym ryzykiem działań niepożądanych. Konieczne są dalsze badania, zwłaszcza kliniczne, jednak szczepionki przeciwopioidowe wydają się obiecującą metodą leczenia uzależnienia.
Rozdziały
-
Szczepionka przeciwopioidowa – rewolucja w zapobieganiu uzależnienia
Bibliografia
Comer SD, Cahill CM. Fentanyl: Receptor pharmacology, abuse potential, and implications for treatment. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. 2019;106:49-57. doi:10.1016/j.neubiorev.2018.12.005
Yoshida Y, Koide S, Hirose N, et al. Fentanyl increases dopamine release in rat nucleus accumbens: involvement of mesolimbic mu- and delta-2-opioid receptors. Neuroscience. 1999;92(4):1357-1365. doi:10.1016/s0306-4522(99)00046-9
Stanley TH. The Fentanyl Story. The Journal of Pain. 2014;15(12):1215-1226. doi:10.1016/j.jpain.2014.08.010
Ellenhorn's Medical Toxicology. 2nd ed. Williams & Wilkins, Baltimore, MD1997: 319-320
UNODC, UNODOC. "World drug report 2016." United Nations publication 12 (2016).
Overdose Death Accelerating During COVID-19. Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/media/releases/2020/p1218-overdose-deaths-covid-19.html
Drug Overdose Death Rates. National Center for Drug Abuse Statistics. https://drugabusestatistics.org/drug-overdose-deaths/
Hall OT, Trimble C, Garcia S, Entrup P, Deaner M, Teater J. Unintentional Drug Overdose Mortality in Years of Life Lost Among Adolescents and Young People in the US From 2015 to 2019. JAMA Pediatr. 2022;176(4):415. doi:10.1001/jamapediatrics.2021.6032
Kosten TR, Petrakis IL. The Hidden Epidemic of Opioid Overdoses During the Coronavirus Disease 2019 Pandemic. JAMA Psychiatry. 2021;78(6):585. doi:10.1001/jamapsychiatry.2020.4148
Wang QQ, Kaelber DC, Xu R, Volkow ND. COVID-19 risk and outcomes in patients with substance use disorders: analyses from electronic health records in the United States. Mol Psychiatry. 2020;26(1):30-39. doi:10.1038/s41380-020-00880-7
DEA Issues Public Safety Alert on Sharp Increase in Fake Prescription Pills Containing Fentanyl and Meth. Drug Enforcement Administration. https://www.dea.gov/press-releases/2021/09/27/dea-issues-public-safety-alert
Krieter PA, Chiang CN, Gyaw S, McCann DJ. Comparison of the Pharmacokinetic Properties of Naloxone Following the Use of FDA‐Approved Intranasal and Intramuscular Devices Versus a Common Improvised Nasal Naloxone Device. The Journal of Clinical Pharmacology. 2019;59(8):1078-1084. doi:10.1002/jcph.1401
Moss RB, Carlo DJ. Higher doses of naloxone are needed in the synthetic opioid era. Subst Abuse Treat Prev Policy. 2019;14(1). doi:10.1186/s13011-019-0195-4
Torralva R, Janowsky A. Noradrenergic Mechanisms in Fentanyl-Mediated Rapid Death Explain Failure of Naloxone in the Opioid Crisis. J Pharmacol Exp Ther. 2019;371(2):453-475. doi:10.1124/jpet.119.258566
Pravetoni M, Comer SD. Development of vaccines to treat opioid use disorders and reduce incidence of overdose. Neuropharmacology. 2019;158:107662. doi:10.1016/j.neuropharm.2019.06.001
Gandhi DH, Jaffe JH, McNary S, Kavanagh GJ, Hayes M, Currens M. Short-term outcomes after brief ambulatory opioid detoxification with buprenorphine in young heroin users. Addiction. 2003;98(4):453-462. doi:10.1046/j.1360-0443.2003.00334.x
Weitzman ER, Kossowsky J, Blakemore LM, et al. Acceptability of a Fentanyl Vaccine to Prevent Opioid Overdose and Need for Personalized Decision-Making. Clinical Infectious Diseases. 2022;75(Supplement_1):S98-S109. doi:10.1093/cid/ciac344
Clements JD, Norton EB. The Mucosal Vaccine Adjuvant LT(R192G/L211A) or dmLT. Papasian CJ, ed. mSphere. 2018;3(4). doi:10.1128/msphere.00215-18
Stone AE, Scheuermann SE, Haile CN, et al. Fentanyl conjugate vaccine by injected or mucosal delivery with dmLT or LTA1 adjuvants implicates IgA in protection from drug challenge. npj Vaccines. 2021;6(1). doi:10.1038/s41541-021-00329-0
Haile CN, Baker MD, Sanchez SA, et al. An Immunconjugate Vaccine Alters Distribution and Reduces the Antinociceptive, Behavioral and Physiological Effects of Fentanyl in Male and Female Rats. Pharmaceutics. 2022;14(11):2290. doi:10.3390/pharmaceutics14112290
Banks ML, Olson ME, Janda KD. Immunopharmacotherapies for Treating Opioid Use Disorder. Trends in Pharmacological Sciences. 2018;39(11):908-911. doi:10.1016/j.tips.2018.08.001
Heekin RD, Shorter D, Kosten TR. Current status and future prospects for the development of substance abuse vaccines. Expert Review of Vaccines. 2017;16(11):1067-1077. doi:10.1080/14760584.2017.1378577
Ohia-Nwoko O, Kosten TA, Haile CN. Animal Models and the Development of Vaccines to Treat Substance Use Disorders. International Review of Neurobiology. Published online 2016:263-291. doi:10.1016/bs.irn.2016.02.009
Kosten TA, Shen XY, O’Malley PW, et al. A morphine conjugate vaccine attenuates the behavioral effects of morphine in rats. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry. 2013;45:223-229. doi:10.1016/j.pnpbp.2013.05.012
Raleigh MD, Baruffaldi F, Peterson SJ, et al. A Fentanyl Vaccine Alters Fentanyl Distribution and Protects against Fentanyl-Induced Effects in Mice and Rats. J Pharmacol Exp Ther. 2018;368(2):282-291. doi:10.1124/jpet.118.253674
HATSUKAMI D, RENNARD S, JORENBY D, et al. Safety and immunogenicity of a nicotine conjugate vaccine in current smokers. Clinical Pharmacology & Therapeutics. 2005;78(5):456-467. doi:10.1016/j.clpt.2005.08.007
Kosten TR, Domingo CB, Shorter D, et al. Vaccine for cocaine dependence: A randomized double-blind placebo-controlled efficacy trial. Drug and Alcohol Dependence. 2014;140:42-47. doi:10.1016/j.drugalcdep.2014.04.003
Martell BA, Orson FM, Poling J, et al. Cocaine Vaccine for the Treatment of Cocaine Dependence in Methadone-Maintained Patients. Arch Gen Psychiatry. 2009;66(10):1116. doi:10.1001/archgenpsychiatry.2009.128
Moroz E, Albrecht RA, Aden B, et al. Active opioid use does not attenuate the humoral responses to inactivated influenza vaccine. Vaccine. 2016;34(11):1363-1369. doi:10.1016/j.vaccine.2016.01.051
Borg L, Khuri E, Wells A, et al. Methadone-maintained former heroin addicts, including those who are anti-HIV-1 seropositive, comply with and respond to hepatitis B vaccination. Addiction. 1999;94(4):489-493. doi:10.1046/j.1360-0443.1999.9444894.x
Raleigh MD, Peterson SJ, Laudenbach M, et al. Safety and efficacy of an oxycodone vaccine: Addressing some of the unique considerations posed by opioid abuse. Taffe M, ed. PLoS ONE. 2017;12(12):e0184876. doi:10.1371/journal.pone.0184876
Opublikowane
5 marca 2023
Prawa autorskie (c) 2023 Julia Gawron; Łukasz Grajcarek, Agnieszka Sawina, Martyna Nowak, Tola Kotkiewicz, Tomasz Furgoł
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
