Modafinil, czyli alternatywa dla zaburzeń leczonych z użyciem środków psychostymulujących
Słowa kluczowe:
modafinil, środki psychostymulujące, zapobieganie efektom euforycznymStreszczenie
Abstrakt:
Modafinil, nieamfetaminowy środek pobudzający OUN, czyli lek stosowany głównie w narkolepsji i problemach z nadmiernym zmęczeniem w ciągu dnia w świetle coraz nowszych badań staje się alternatywą dla metylofenidatu, metamfetaminy czy środków przeciwdepresyjnych. Wykazuje potencjalną korzyść polegającą na minimalnej skłonności do indukowania efektów euforycznych, które są charakterystyczne dla tradycyjnych środków psychostymulujących, takich jak amfetamina. To zjawisko jest przypisywane różnicom w interakcji modafinilu z transporterem dopaminy na poziomie molekularnym. Został w ostatnim czasie nazwany ,,world's first safe smart drug". Wyniki sugerują, że jest on stosunkowo bezpiecznym lekiem, który zredukuje interwencje uzależnieniowe związane z używaniem wyżej wymienionych substancji. Poza swoim konwencjonalnym zastosowaniem badania dokumentują jego pozytywny efekt w terapii zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, ostrymi epizodami depresyjnymi jedno- i dwubiegunowymi oraz uzależnieniem od kokainy.
Słowa kluczowe: modafinil, środki psychostymulujące, zapobieganie efektom euforycznym
Abstract:
Modafinil, a non-amphetamine central nervous system stimulant, is a medication primarily used in narcolepsy and daytime sleepiness disorders. In light of recent research, it is emerging as an alternative to methylphenidate, methamphetamine, or antidepressants. It shows potential benefits due to its minimal tendency to induce euphoric effects, which are characteristic of traditional psychostimulant drugs such as amphetamine. This phenomenon is attributed to differences in modafinil's interaction with the dopamine transporter at the molecular level. It has recently been dubbed the "world's first safe smart drug." Findings suggest that it is a relatively safe medication that may reduce addictive interventions associated with the use of the aforementioned substances. Beyond its conventional use, studies document its positive effect in the therapy of attention-deficit/hyperactivity disorder, acute depressive episodes in unipolar and bipolar disorders, and cocaine addiction. .
Keywords: modafinil, psychostimulants, prevention of euphoric effects
Rozdziały
-
Modafinil, czyli alternatywa dla zaburzeń leczonych z użyciem środków psychostymulujących
Bibliografia
Nazarova VA, Sokolov AV, Chubarev VN, Tarasov VV, Schiöth HB. Treatment of ADHD: Drugs, psychological therapies, devices, complementary and alternative methods as well as the trends in clinical trials. Front Pharmacol. 2022;13:1066988. doi:10.3389/fphar.2022.1066988
Cortese S, Adamo N, Del Giovane C, et al. Comparative efficacy and tolerability of medications for attention-deficit hyperactivity disorder in children, adolescents, and adults: a systematic review and network meta-analysis. Lancet Psychiatry. 2018;5(9):727-738. doi:10.1016/S2215-0366(18)30269-4
Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) Agents. In: LiverTox: Clinical and Research Information on Drug-Induced Liver Injury. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases; 2012. Accessed May 30, 2024. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK573973/
Kim D. Practical Use and Risk of Modafinil, a Novel Waking Drug. Environ Health Toxicol. 2012;27. doi:10.5620/eht.2012.27.e2012007
Krinzinger H, Hall CL, Groom MJ, et al. Neurological and psychiatric adverse effects of long-term methylphenidate treatment in ADHD: A map of the current evidence. Neurosci Biobehav Rev. 2019;107:945-968. doi:10.1016/j.neubiorev.2019.09.023
Makris AP, Rush CR, Frederich RC, Taylor AC, Kelly TH. Behavioral and subjective effects of D-amphetamine and modafinil in healthy adults. Exp Clin Psychopharmacol. 2007;15(2):123-133. doi:10.1037/1064-1297.15.2.123
Kumar R. Approved and Investigational Uses of Modafinil. Drugs. 2008;68(13):1803-1839. doi:10.2165/00003495-200868130-00003
Greenblatt K, Adams N. Modafinil. In: StatPearls. StatPearls Publishing; 2024. Accessed May 31, 2024. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK531476/
Biederman J, Swanson JM, Wigal SB, et al. Efficacy and Safety of Modafinil Film–Coated Tablets in Children and Adolescents With Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Results of a Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Flexible-Dose Study. Pediatrics. 2005;116(6):e777-e784. doi:10.1542/peds.2005-0617
Biederman J, Swanson JM, Wigal SB, et al. A Comparison of Once-Daily and Divided Doses of Modafinil in Children With Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. J Clin Psychiatry. 2006;67(5):3493.
Greenhill LL, Biederman J, Boellner SW, et al. A randomized, double-blind, placebo-controlled study of modafinil film-coated tablets in children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2006;45(5):503-511. doi:10.1097/01.chi.0000205709.63571.c9
Swanson JM, Greenhill LL, Lopez FA, et al. Modafinil film-coated tablets in children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder: results of a randomized, double-blind, placebo-controlled, fixed-dose study followed by abrupt discontinuation. J Clin Psychiatry. 2006;67(1):137-147. doi:10.4088/jcp.v67n0120
MTA Cooperative Group. National Institute of Mental Health Multimodal Treatment Study of ADHD follow-up: 24-month outcomes of treatment strategies for attention-deficit/hyperactivity disorder. Pediatrics. 2004;113(4):754-761. doi:10.1542/peds.113.4.754
Ohrnberger J, Fichera E, Sutton M. The relationship between physical and mental health: A mediation analysis. Soc Sci Med 1982. 2017;195:42-49. doi:10.1016/j.socscimed.2017.11.008
Fava M, Thase ME, DeBattista C, Doghramji K, Arora S, Hughes RJ. Modafinil augmentation of selective serotonin reuptake inhibitor therapy in MDD partial responders with persistent fatigue and sleepiness. Ann Clin Psychiatry Off J Am Acad Clin Psychiatr. 2007;19(3):153-159. doi:10.1080/10401230701464858
Menza MA, Kaufman KR, Castellanos A. Modafinil augmentation of antidepressant treatment in depression. J Clin Psychiatry. 2000;61(5):378-381. doi:10.4088/jcp.v61n0510
Kaser M, Deakin JB, Michael A, et al. Modafinil Improves Episodic Memory and Working Memory Cognition in Patients With Remitted Depression: A Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Study. Biol Psychiatry. 2017;2(2):115-122. doi:10.1016/j.bpsc.2016.11.009
Sangroula D, Motiwala F, Wagle B, Shah VC, Hagi K, Lippmann S. Modafinil Treatment of Cocaine Dependence: A Systematic Review and Meta-Analysis. Subst Use Misuse. 2017;52(10):1292-1306. doi:10.1080/10826084.2016.1276597
Kampman KM, Lynch KG, Pettinati HM, et al. A double blind, placebo controlled trial of modafinil for the treatment of cocaine dependence without co-morbid alcohol dependence. Drug Alcohol Depend. 2015;155:105-110. doi:10.1016/j.drugalcdep.2015.08.005
Wisor J. Modafinil as a Catecholaminergic Agent: Empirical Evidence and Unanswered Questions. Front Neurol. 2013;4. doi:10.3389/fneur.2013.00139
Rush CR, Kelly TH, Hays LR, Baker RW, Wooten AF. Acute behavioral and physiological effects of modafinil in drug abusers. Behav Pharmacol. 2002;13(2):105-115. doi:10.1097/00008877-200203000-00002
Opublikowane
13 lipca 2024
Prawa autorskie (c) 2024 Nina Jankowska, Mateusz Gołębiowski, Tymoteusz Borowski, Joanna Bogacz, Maria Zimoń
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
