LepVax - krok w stronę eliminacji trądu

Trąd, znany również jako choroba Hansena posiada długą historię, z pierwszymi zapisami pochodzącymi sprzed 4000 lat. Czynnikiem etiologicznym tej choroby zakaźnej są prątki kwasooporne Mycobacterium leprae i Mycobacterium lepromatosis, które były pierwszymi bakteriami chorobotwórczymi odkrytymi przez człowieka. W 2022 roku zarejestrowano około 174 tysięcy nowych przypadków, z największą liczbą w Indiach, Brazylii i Indonezji. Trąd ma złożoną patogenezę, atakuje głównie skórę i nerwy obwodowe, co prowadzi do poważnych uszkodzeń nerwów i rozwoju niepełnosprawności. Chorobę Hansena klasyfikuje się według systemu Ridley-Joplinga na kilka postaci klinicznych. Od tuberkuloidowego do lepromatycznego oraz według klasyfikacji WHO na trąd bogatoprątkowy (MB) i ubogoprątkowy (PB). Od lat 40. XX wieku leczenie trądu przeszło od monoterapii dapsonem do terapii wielolekowej (MDT) wprowadzonej przez WHO w 1982 roku, obejmującej ryfampicynę, klofazyminę i dapson. Od tej pory uznaje się chorobę za w pełni uleczalną i obecnie jest możliwa do opanowania, dzięki wczesnemu wykrywaniu i leczeniu. Zastosowanie MDT zmniejszyło obciążenie trądem w krajach, w których jest on endemiczny i znacząco zredukowało ryzyko oporności na dapson. Zapobieganie rozprzestrzenianiu się choroby obejmuje szybkie wykrywanie, leczenie, monitorowanie kontaktów, edukację społeczną oraz immunoprofilaktykę za pomocą szczepionki BCG, którą pierwotnie stosowano przeciwko gruźlicy. Obecnie trwają prace nad nową podjednostkową szczepionką LepVax, opracowaną przez American Leprosy Missions. Badania przedkliniczne na myszach i pancernikach wykazały, że LepVax znacząco zmniejsza liczbę bakterii i łagodzi uszkodzenia nerwów. W badaniach klinicznych fazy 1a, LepVax okazał się bezpieczny i immunogenny, wywołując specyficzną odpowiedź immunologiczną bez poważnych działań niepożądanych. Skoordynowane wysiłki w zakresie leczenia, profilaktyki i edukacji są kluczowe w dążeniu do całkowitej eliminacji trądu. 

Słowa kluczowe: trąd, LepVax, szczepionka, leczenie, MDT