Terapeutyczna rola Polipeptydu aktywującego cyklazę adenylanową przysadki mózgowej (PACAP) w chorobach związanych z wiekiem

Starzenie się społeczeństwa stawia wiele wyzwań, również tych ukierunkowanych w opiekę medyczną. Choroby neurodegeneracyjne, choroby układu mięśniowo-szkieletowego, a także zaburzenia naczyniowe i zespół stresu pourazowego, przewlekłe zapalenie wątroby lub zespół nerczycowy to jedynie część dysfunkcji, które towarzyszą osobom starszym. Wiele terapii dotyczących chorób związanych z wiekiem staje się niewystarczająca, wymusza to niejako potrzebę opracowania nowych metod leczniczych. Potencjalną alternatywą dla obecnych form terapeutycznych może być zastosowanie Polipeptydu aktywującego cyklazę adenylanową przysadki mózgowej (PACAP), czyli neuropeptydu działającego przeciwapoptotycznie, przeciwzapalnie i przeciwutleniająco m.in. na komórki układu nerwowego. Białko to posiada dwie izoformy: PACAP38 i PACAP27, składające się odpowiednio z 38 i 27 aminokwasów. U większości ludzi przeważa dłuższa forma peptydu. PACAP odgrywa kluczową rolę w rozwoju i jest istotnym elementem występującym w mózgu embrionalnym na początku neurogenezy, a jego ochronne działanie obejmuje nie tylko neurony, ale także komórki glejowe, w tym komórki Schwanna. Stężenie PACAP w płynach ustrojowych spada w różnych stanach patologicznych, związanych z zaawansowanym starzeniem tkanek, gdyż jego działanie promuje wzrost i różnicowanie komórek. Najnowsze badania nad peptydem skupiają się na jego kluczowej roli w terapii chorób neurodegeneracyjnych oraz zastosowaniu donosowego (IN) podawania PACAP jako alternatywnej drogi ukierunkowanej bezpośrednio na mózg. Takie dostarczanie terapeutyka umożliwia, dostanie się peptydu bezpośrednio do docelowego obszaru, omijając tym samym krążenie ogólnoustrojowe, co ma kluczowe znaczenie w skuteczności leczenia, ponieważ peptyd ten ulega szybkiemu rozpadowi we krwi. W przyszłości PACAP może stać się ważnym elementem terapeutycznym chorób związanych z wiekiem. Konieczne są jednak dalsze badania w celu ustalenia, czy działanie ochronne PACAP testowane w różnych modelach mysich jest równie skuteczne w przypadku uszkodzenia nerwów u ludzi. W niniejszym artykule przedstawiam przegląd znanych informacji dotyczących chorób wieku podeszłego, obecnych metod ich leczenia oraz przede wszystkim innowacyjnej drogi terapii z wykorzystaniem PACAP.