Przetrwały otwór owalny jako czynnik ryzyka kryptogennego udaru niedokrwiennego - przegląd aktualnej wiedzy

Nikita Skorgowski; Daria Rost; Karolina Gancarczyk; Piotr Głodek; Piotr Granatowski; Aleksandra Kaluża

Przetrwały otwór owalny jako czynnik ryzyka kryptogennego udaru niedokrwiennego - przegląd aktualnej wiedzy

Autorzy

Nikita Skorgowski - Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Biofizyki im. prof. Zbigniewa Religi, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Daria Rost - Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Biofizyki im. prof. Zbigniewa Religi, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Karolina Gancarczyk - Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Biofizyki im. prof. Zbigniewa Religi, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Piotr Głodek - Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Biofizyki im. prof. Zbigniewa Religi, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Piotr Granatowski - Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Biofizyki im. prof. Zbigniewa Religi, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Aleksandra Kaluża - Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Biofizyki im. prof. Zbigniewa Religi, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Słowa kluczowe:

udar niedokrwienny, przetrwały otwór owalny, kardiologia

Streszczenie

Celem rozdziału jest omówienie roli przetrwałego otworu owalnego (ang. patent foramen ovale, PFO) jako czynnika ryzyka kryptogennego udaru niedokrwiennego. Przedstawione są aspekty epidemiologiczne, patomechaniczne, diagnostyczne i terapeutyczne związane z tym schorzeniem. Analiza dostępnej literatury medycznej, w tym danych z baz PubMed i Google Scholar, pozwala na przedstawienie najskuteczniejszych metod diagnostyki, leczenia i profilaktyki zapobiegawczej udarów niedokrwiennych u pacjentów z PFO.

W rozdziale szczegółowo omówiono anatomię PFO, jego wpływ na zdrowie pacjentów oraz zabieg zamykania tego ubytku. Przedstawiono także wyniki badań klinicznych, które potwierdzają związek między PFO a zwiększonym ryzykiem udarów kryptogennych.

Analiza literatury wykazała, że pacjenci z PFO są narażeni na wcześniejszy zgon oraz poważne komplikacje zdrowotne, co podkreśla potrzebę dalszych badań nad skutecznymi metodami leczenia i zapobiegania udarom o podłożu zależnym od PFO. Na podstawie przeprowadzonych badań sformułowano wniosek o konieczności usystematyzowania metod profilaktyki i leczenia udarów, aby poprawić jakość życia pacjentów z PFO.

Główne wnioski z analizy literatury wskazują na znaczenie wczesnej diagnostyki i odpowiedniego leczenia PFO, co może znacząco zmniejszyć ryzyko udarów niedokrwiennych. W rozdziale podkreślono również, że istnieje pilna potrzeba dalszych badań w celu opracowania bardziej efektywnych metod terapeutycznych oraz prewencyjnych, co może mieć istotne znaczenie praktyczne w medycynie.

Rozdziały

Przetrwały otwór owalny jako czynnik ryzyka kryptogennego udaru niedokrwiennego - przegląd aktualnej wiedzy

Bibliografia

Anzola GP, Giusti Del Giardino L, Piras MP. Patent foramen ovale (PFO) and cryptogenic stroke. J Thromb Haemost. 2010;8(8):1675-1677. doi:10.1111/j.1538-7836.2010.03887.x

Mojadidi MK, Zaman MO, Elgendy IY, et al. Cryptogenic Stroke and Patent Foramen Ovale. J Am Coll Cardiol. 2018;71(9):1035-1043. doi:10.1016/j.jacc.2017.12.059

Lee PH, Song JK, Kim JS, et al. Cryptogenic Stroke and High-Risk Patent Foramen Ovale: The DEFENSE-PFO Trial. J Am Coll Cardiol. 2018;71(20):2335-2342. doi:10.1016/j.jacc.2018.02.046

Anderson RH, Webb S, Brown NA, Lamers W, Moorman A. Development of the heart: (2) Septation of the atriums and ventricles. Heart. 2003;89(8):949-958. doi:10.1136/heart.89.8.949

Sylwia Iwańczyk, Aleksander Araszkiewicz, Marek Grygier, I Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu: Przetrwały otwór owalny a kryptogenny udar mózgu i migrenowe bóle głowy — czy najnowsze wyniki badania RESPECT otworzą nam drzwi do szerszego stosowania zabiegu przezskórnego zamknięcia przetrwałego otworu owalnego (PFO)? Kardiologia Inwazyjna, Tom 11, Nr 3 (2016) #48418

Karolina Kupczyńska, Jarosław D. Kasprzak. Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej i przetrwały otwór owalny. Standardy kardiologiczne 2016 okiem echokardiografisty, str. 57-64

Giblett JP, Williams LK, Kyranis S, Shapiro LM, Calvert PA. Patent Foramen Ovale Closure: State of the Art. Interv Cardiol. 2020;15:e15. Published 2020 Nov 24. doi:10.15420/icr.2019.27

Post MC, Budts W. The relationship between migraine and right-to-left shunt: Fact or fiction?. Chest. 2006;130(3):896-901. doi:10.1378/chest.130.3.896

Kumor M. Patent foramen ovale: to close or not to close – still the question. Advances in Interventional Cardiology/Postępy w Kardiologii Interwencyjnej. 2012;8(1):42-47. doi:10.5114/pwki.2012.27924.

Johansson MC, Eriksson P, Dellborg M. The significance of patent foramen ovale: a current review of associated conditions and treatment. Int J Cardiol. 2009;134(1):17-24. doi:10.1016/j.ijcard.2009.01.049

Tepper SJ, Cleves C, Taylor FR. Patent foramen ovale and migraine: association, causation, and implications of clinical trials. Curr Pain Headache Rep. 2009;13(3):221-226. doi:10.1007/s11916-009-0037-6

Webster MW, Chancellor AM, Smith HJ, et al. Patent foramen ovale in young stroke patients. Lancet. 1988;2(8601):11-12. doi:10.1016/s0140-6736(88)92944-3

Knebel F, Masuhr F, von Hausen W, et al. Transesophageal echocardiography in patients with cryptogenic cerebral ischemia. Cardiovasc Ultrasound. 2009;7:15. Published 2009 Mar 28. doi:10.1186/1476-7120-7-15

dr n. med. Karolina Plaskota, prof. dr hab. n. med. Piotr Hoffman, Patologie przegrody międzyprzedsionkowej – związek z udarem mózgu. Kardiologia po dyplomie Nr 02 (kwiecień), 2019 r.

Hagen PT, Scholz DG, Edwards WD. Incidence and size of patent foramen ovale during the first 10 decades of life: an autopsy study of 965 normal hearts. Mayo Clin Proc. 1984;59(1):17-20. doi:10.1016/s0025-6196(12)60336-x

Handke M, Harloff A, Olschewski M, Hetzel A, Geibel A. Patent foramen ovale and cryptogenic stroke in older patients. N Engl J Med. 2007;357(22):2262-2268. doi:10.1056/NEJMoa071422

Adams HP Jr, Bendixen BH, Kappelle LJ, et al. Classification of subtype of acute ischemic stroke. Definitions for use in a multicenter clinical trial. TOAST. Trial of Org 10172 in Acute Stroke Treatment. Stroke. 1993;24(1):35-41. doi:10.1161/01.str.24.1.35

Hart RG, Diener HC, Coutts SB, et al. Embolic strokes of undetermined source: the case for a new clinical construct. Lancet Neurol. 2014;13(4):429-438. doi:10.1016/S1474-4422(13)70310-7

Zaman MO, Mojaddedi S, Nietlispach F, Meier B, Mojadidi MK. PFO-Mediated Stroke: Exposing the Misnomer of "Cryptogenic" Stroke. Am J Cardiol. 2019;123(12):2059-2060. doi:10.1016/j.amjcard.2019.03.031

Ntaios G. Embolic Stroke of Undetermined Source: JACC Review Topic of the Week. J Am Coll Cardiol. 2020;75(3):333-340. doi:10.1016/j.jacc.2019.11.024

Choong CK, Calvert PA, Falter F, et al. Life-threatening impending paradoxical embolus caught "red-handed": successful management by multidisciplinary team approach. J Thorac Cardiovasc Surg. 2008;136(2):527-528.e8. doi:10.1016/j.jtcvs.2007.10.090

Madani H, Ransom PA. Paradoxical embolus illustrating speed of action of recombinant tissue plasminogen activator in massive pulmonary embolism. Emerg Med J. 2007;24(6):441. doi:10.1136/emj.2006.045104

Kim RJ, Girardi LN. "Lots of clots": multiple thromboemboli including a huge paradoxical embolus in a 29-year old man. Int J Cardiol. 2008;129(2):e50-e52. doi:10.1016/j.ijcard.2007.06.116

Cramer SC, Rordorf G, Maki JH, et al. Increased pelvic vein thrombi in cryptogenic stroke: results of the Paradoxical Emboli from Large Veins in Ischemic Stroke (PELVIS) study. Stroke. 2004;35(1):46-50. doi:10.1161/01.STR.0000106137.42649.AB

Wilmshurst PT, Nightingale S, Walsh KP, Morrison WL. Effect on migraine of closure of cardiac right-to-left shunts to prevent recurrence of decompression illness or stroke or for haemodynamic reasons. Lancet. 2000;356(9242):1648-1651. doi:10.1016/s0140-6736(00)03160-3

Lamy C, Giannesini C, Zuber M, et al. Clinical and imaging findings in cryptogenic stroke patients with and without patent foramen ovale: the PFO-ASA Study. Atrial Septal Aneurysm. Stroke. 2002;33(3):706-711. doi:10.1161/hs0302.104543

Silvestry FE, Cohen MS, Armsby LB, et al. Guidelines for the Echocardiographic Assessment of Atrial Septal Defect and Patent Foramen Ovale: From the American Society of Echocardiography and Society for Cardiac Angiography and Interventions. J Am Soc Echocardiogr. 2015;28(8):910-958. doi:10.1016/j.echo.2015.05.015

Mojadidi MK, Christia P, Salamon J, et al. Patent foramen ovale: Unanswered questions. Eur J Intern Med. 2015;26(10):743-751. doi:10.1016/j.ejim.2015.09.017

Blackshear JL, Odell JA. Appendage obliteration to reduce stroke in cardiac surgical patients with atrial fibrillation. Ann Thorac Surg. 1996;61(2):755-759. doi:10.1016/0003-4975(95)00887-X

Cotter PE, Martin PJ, Ring L, Warburton EA, Belham M, Pugh PJ. Incidence of atrial fibrillation detected by implantable loop recorders in unexplained stroke. Neurology. 2013;80(17):1546-1550. doi:10.1212/WNL.0b013e31828f1828

Podd SJ, Sugihara C, Furniss SS, Sulke N. Are implantable cardiac monitors the 'gold standard' for atrial fibrillation detection? A prospective randomized trial comparing atrial fibrillation monitoring using implantable cardiac monitors and DDDRP permanent pacemakers in post atrial fibrillation ablation patients. Europace. 2016;18(7):1000-1005. doi:10.1093/europace/euv367

Sanna T, Diener HC, Passman RS, et al. Cryptogenic stroke and underlying atrial fibrillation. N Engl J Med. 2014;370(26):2478-2486. doi:10.1056/NEJMoa1313600

Mojadidi MK, Roberts SC, Winoker JS, et al. Accuracy of transcranial Doppler for the diagnosis of intracardiac right-to-left shunt: a bivariate meta-analysis of prospective studies. JACC Cardiovasc Imaging. 2014;7(3):236-250. doi:10.1016/j.jcmg.2013.12.011

Nemec JJ, Marwick TH, Lorig RJ, et al. Comparison of transcranial Doppler ultrasound and transesophageal contrast echocardiography in the detection of interatrial right-to-left shunts. Am J Cardiol. 1991;68(15):1498-1502. doi:10.1016/0002-9149(91)90285-s

Rana BS, Thomas MR, Calvert PA, Monaghan MJ, Hildick-Smith D. Echocardiographic evaluation of patent foramen ovale prior to device closure. JACC Cardiovasc Imaging. 2010;3(7):749-760. doi:10.1016/j.jcmg.2010.01.007

Węglarz P, Konarska-Kuszewska E, Zębik T, et al. Transcatheter closure of patent foramen ovale using the internal jugular venous approach. Postepy Kardiol Interwencyjnej. 2014;10(2):123-127. doi:10.5114/pwki.2014.43520

Venturini JM, Retzer EM, Estrada JR i in. Praktyczny system punktacji umożliwiający dobór optymalnie dobranych urządzeń do przezskórnego zamykania drożnego otworu owalnego. J Struct Hear Dis. 2016; 2 :217–23. doi: 10.12945/j.jshd.2016.009.15

Halperin JL, Fuster V. Patent foramen ovale and recurrent stroke: another paradoxical twist. Circulation. 2002;105(22):2580-2582. doi:10.1161/01.cir.0000020353.63751.2f

Holmes DR Jr, Cohen HA, Ruiz C. Patent foramen ovale, systemic embolization, and closure. Curr Probl Cardiol. 2009;34(10):483-530. doi:10.1016/j.cpcardiol.2009.06.001

Søndergaard L, Loh PH, Franzen O, Ihlemann N, Vejlstrup N. The first clinical experience with the new GORE® septal occluder (GSO). EuroIntervention. 2013;9(8):959-963. doi:10.4244/EIJV9I8A160

MacDonald ST, Daniels MJ, Ormerod OJ. Initial use of the new GORE(®) septal occluder in patent foramen ovale closure: implantation and preliminary results. Catheter Cardiovasc Interv. 2013;81(4):660-665. doi:10.1002/ccd.24405

Hardt SE, Eicken A, Berger F, et al. Closure of patent foramen ovale defects using GORE® CARDIOFORM septal occluder: Results from a prospective European multicenter study. Catheter Cardiovasc Interv. 2017;90(5):824-829. doi:10.1002/ccd.26993

Mas JL, Derumeaux G, Guillon B, et al. Patent Foramen Ovale Closure or Anticoagulation vs. Antiplatelets after Stroke. N Engl J Med. 2017;377(11):1011-1021. doi:10.1056/NEJMoa1705915

Kernan WN, Ovbiagele B, Black HR, et al. Guidelines for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association [published correction appears in Stroke. 2015 Feb;46(2):e54]. Stroke. 2014;45(7):2160-2236. doi:10.1161/STR.0000000000000024

Messé SR, Gronseth G, Kent DM, et al. Practice advisory: Recurrent stroke with patent foramen ovale (update of practice parameter): Report of the Guideline Development, Dissemination, and Implementation Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology. 2016;87(8):815-821. doi:10.1212/WNL.0000000000002961

Galiè N, Humbert M, Vachiery JL, et al. 2015 ESC/ERS Guidelines for the diagnosis and treatment of pulmonary hypertension: The Joint Task Force for the Diagnosis and Treatment of Pulmonary Hypertension of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Respiratory Society (ERS): Endorsed by: Association for European Paediatric and Congenital Cardiology (AEPC), International Society for Heart and Lung Transplantation (ISHLT). Eur Heart J. 2016;37(1):67-119. doi:10.1093/eurheartj/ehv317

Baumgartner H, Bonhoeffer P, De Groot NM, et al. ESC Guidelines for the management of grown-up congenital heart disease (new version 2010). Eur Heart J. 2010;31(23):2915-2957. doi:10.1093/eurheartj/ehq249

Furlan AJ, Reisman M, Massaro J, et al. Closure or medical therapy for cryptogenic stroke with patent foramen ovale. N Engl J Med. 2012;366(11):991-999. doi:10.1056/NEJMoa1009639

Meier B, Kalesan B, Mattle HP, et al. Percutaneous closure of patent foramen ovale in cryptogenic embolism. N Engl J Med. 2013;368(12):1083-1091. doi:10.1056/NEJMoa1211716

Carroll JD, Saver JL, Thaler DE, et al. Closure of patent foramen ovale versus medical therapy after cryptogenic stroke. N Engl J Med. 2013;368(12):1092-1100. doi:10.1056/NEJMoa1301440

Søndergaard L, Kasner SE, Rhodes JF, et al. Patent Foramen Ovale Closure or Antiplatelet Therapy for Cryptogenic Stroke [published correction appears in N Engl J Med. 2020 Mar 5;382(10):978]. N Engl J Med. 2017;377(11):1033-1042. doi:10.1056/NEJMoa1707404

Wöhrle J. Closure of patent foramen ovale after cryptogenic stroke. Lancet. 2006;368(9533):350-352. doi:10.1016/S0140-6736(06)69087-9

Pristipino C, Sievert H, D'Ascenzo F, et al. European position paper on the management of patients with patent foramen ovale. General approach and left circulation thromboembolism [published correction appears in Eur Heart J. 2021 May 7;42(18):1807]. Eur Heart J. 2019;40(38):3182-3195. doi:10.1093/eurheartj/ehy649

Romoli M, Giannandrea D, Eusebi P, Cupini LM, Ricci S, Calabresi P. Aspirin or anticoagulation after cryptogenic stroke with patent foramen ovale: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Neurol Sci. 2020;41(10):2819-2824. doi:10.1007/s10072-020-04388-4

Buber, Y., Orion, D., Borik, S., Varuri, O., & Guetta, V. (2017). Percutaneous closure of patent foramen ovale is associated with lower incidence cryptogenic strokes among patients with inherited thrombophialias treated with anticoagulant or antiaggregant therapy. Journal of the American College of Cardiology, 69(11S), 962-962.

Friedrich S, Ng PY, Platzbecker K, et al. Patent foramen ovale and long-term risk of ischaemic stroke after surgery. Eur Heart J. 2019;40(11):914-924. doi:10.1093/eurheartj/ehy402