Terapia fekalna w leczeniu nieswoistych chorób zapalnych jelit
Słowa kluczowe:
przeszczep mikrobioty kałowej, dysbioza jelitowa, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, Choroba Leśniowskiego-CrohnaStreszczenie
Abstrakt
Nieswoiste choroby zapalne jelit (IBD), obejmujące wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC) oraz chorobę Crohna (CD), stanowią istotne wyzwanie terapeutyczne we współczesnej gastroenterologii. W ostatnich latach rosnące zainteresowanie budzi przeszczep mikrobioty kałowej (FMT – fecal microbiota transplantation) jako innowacyjna metoda leczenia IBD. Polega ona na modulacji mikroflory jelitowej pacjenta poprzez transfer materiału kałowego od zdrowego dawcy. Celem niniejszego rozdziału jest analiza aktualnego stanu wiedzy na temat zastosowania FMT w terapii IBD, ze szczególnym uwzględnieniem skuteczności, bezpieczeństwa oraz kierunków rozwoju tej technologii. Na podstawie dostępnych przeglądów systematycznych i metaanaliz wykazano, że FMT może skutecznie indukować remisję, zwłaszcza u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. W kontekście choroby Crohna wyniki są mniej jednoznaczne, co podkreśla konieczność przeprowadzenia dalszych, dobrze zaprojektowanych badań klinicznych. Zidentyfikowano szereg czynników wpływających na skuteczność terapii, w tym dobór dawcy, drogę podania, liczbę podań oraz interakcje z dietą. Wśród innowacyjnych rozwiązań wyróżnia się zastosowanie zamrożonych preparatów mikrobioty, wykorzystanie wielokrotnych dawców oraz integrację FMT z terapią dietetyczną. Pomimo obiecujących wyników, FMT w leczeniu IBD nadal pozostaje procedurą eksperymentalną, wymagającą dalszych badań w zakresie standaryzacji protokołów oraz długoterminowego bezpieczeństwa.
Bibliografia
-Aroniadis OC, Brandt LJ. Fecal microbiota transplantation. Current Opinion in Gastroenterology. 2013;29(1):79-84. doi:10.1097/mog.0b013e32835a4b3e
Wang JW, Kuo CH, Kuo FC, et al. Fecal microbiota transplantation: Review and update. Journal of the Formosan Medical Association. 2019;118:S23-S31. doi:10.1016/j.jfma.2018.08.011
-van Nood E, Vrieze A, Nieuwdorp M, et al. Duodenal Infusion of Donor Feces for RecurrentClostridium difficile. N Engl J Med. 2013;368(5):407-415. doi:10.1056/nejmoa1205037
Santana PT, Rosas SLB, Ribeiro BE, Marinho Y, de Souza HSP. Dysbiosis in Inflammatory Bowel Disease: Pathogenic Role and Potential Therapeutic Targets. IJMS. 2022;23(7):3464. doi:10.3390/ijms23073464
Qin J, Li R, et al. A human gut microbial gene catalogue established by metagenomic sequencing. Nature. 2010;464(7285):59-65. doi:10.1038/nature08821
Nishida A, Inoue R, Inatomi O, Bamba S, Naito Y, Andoh A. Gut microbiota in the pathogenesis of inflammatory bowel disease. Clin J Gastroenterol. 2017;11(1):1-10. doi:10.1007/s12328-017-0813-5
Frank DN, St. Amand AL, Feldman RA, Boedeker EC, Harpaz N, Pace NR. Molecular-phylogenetic characterization of microbial community imbalances in human inflammatory bowel diseases. Proc Natl Acad Sci USA. 2007;104(34):13780-13785. doi:10.1073/pnas.0706625104
Manichanh C. Reduced diversity of faecal microbiota in Crohn’s disease revealed by a metagenomic approach. Gut. 2006;55(2):205-211. doi:10.1136/gut.2005.073817
Fujimoto T, Imaeda H, Takahashi K, et al. Decreased abundance of Faecalibacterium prausnitzii in the gut microbiota of Crohn’s disease. J of Gastro and Hepatol. 2013;28(4):613-619. doi:10.1111/jgh.12073
Takahashi K, Nishida A, Fujimoto T, et al. Reduced Abundance of Butyrate-Producing Bacteria Species in the Fecal Microbial Community in Crohn’s Disease. Digestion. 2016;93(1):59-65. doi:10.1159/000441768
Porcari S, Benech N, Valles-Colomer M, et al. Key determinants of success in fecal microbiota transplantation: From microbiome to clinic. Cell Host & Microbe. 2023;31(5):712-733. doi:10.1016/j.chom.2023.03.020
Antushevich H. Fecal microbiota transplantation in disease therapy. Clinica Chimica Acta. 2020;503:90-98. doi:10.1016/j.cca.2019.12.010
Brandt LJ, Aroniadis OC. An overview of fecal microbiota transplantation: techniques, indications, and outcomes. Gastrointestinal Endoscopy. 2013;78(2):240-249. doi:10.1016/j.gie.2013.03.1329
Matsuoka K. Fecal microbiota transplantation for ulcerative colitis. Immunological Medicine. 2020;44(1):30-34. doi:10.1080/25785826.2020.1792040
Ungaro R, Mehandru S, Allen PB, Peyrin-Biroulet L, Colombel JF. Ulcerative colitis. The Lancet. 2017;389(10080):1756-1770. doi:10.1016/s0140-6736(16)32126-2
McIlroy J, Ianiro G, Mukhopadhya I, Hansen R, Hold GL. Review article: the gut microbiome in inflammatory bowel disease—avenues for microbial management. Aliment Pharmacol Ther. 2017;47(1):26-42. doi:10.1111/apt.14384
Sokol H, Landman C, et al. Fecal microbiota transplantation to maintain remission in Crohn’s disease: a pilot randomized controlled study. Microbiome. 2020;8(1). doi:10.1186/s40168-020-0792-5
Zhou S, Cui Y, Zhang Y, Zhao T, Cong J. Fecal microbiota transplantation for induction of remission in Crohn’s disease: a systematic review and meta-analysis. Int J Colorectal Dis. 2023;38(1). doi:10.1007/s00384-023-04354-4
Cheng F, Huang Z, Wei W, Li Z. Fecal microbiota transplantation for Crohn’s disease: a systematic review and meta-analysis. Tech Coloproctol. 2021;25(5):495-504. doi:10.1007/s10151-020-02395-3
Opublikowane
6 sierpnia 2025
Prawa autorskie (c) 2025 Grzegorz Zawisza; Aleksandra Zdunek, Martyna Zakrzewska
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
