Nowoczesne immunoterapie w onkologii - komórki CAR-T i szczepionki przeciwnowotworowe

Alicja Chmara; Anna Walenciak

Nowoczesne immunoterapie w onkologii - komórki CAR-T i szczepionki przeciwnowotworowe

Autorzy

Alicja Chmara

Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Biofizyki im. prof. Zbigniewa Religi, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

https://orcid.org/0009-0001-4993-7465 ##orcid.unauthenticated##

Anna Walenciak

1. Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Biofizyki im. prof. Zbigniewa Religi, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

https://orcid.org/0009-0009-8112-0656 ##orcid.unauthenticated##

Streszczenie

Celem niniejszego rozdziału jest omówienie nowoczesnych immunoterapii w onkologii - ich mechanizmów działania oraz skutków ubocznych. Praca koncentruje się głównie na szczepionkach przeciwnowotworowych i terapii komórkami CAR-T. Nowotwory są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów w Polsce i na świecie, dlatego coraz to większy nacisk jest położony na wynalezienie i implementację w praktyce klinicznej skutecznej terapii. W ostatnich latach doszło do prężnego rozwoju immunoterapii w onkologii. Komórki CAR-T zatwierdziła amerykańska instytucja FDA oraz kolejno zostały wykorzystane w leczeniu ostrych białaczek limfoblastycznych. W USA 3 szczepionki przeciwnowotworowe zostały wprowadzone do praktyki klinicznej. Obecnie są prowadzone badania nad skutecznymi szczepionkami przeciwnowotworowymi na bazie mRNA. Warto zwrócić uwagę, że wyżej wspomniane immunoterapie nie mogą zostać zastosowane do leczenia wszystkich rodzajów nowotworów, jak również mogą przyczynić się do wystąpienia ciężkich skutków ubocznych (szczególnie terapia CAR-T). Pomimo tego, szczepionki przeciwnowotworowe i komórki CAR-T są obiecującymi terapiami, które otwierają nowe perspektywy leczenia pacjentów onkologicznych. Przyszłe badania nad zminimalizowaniem ich skutków ubocznych jak i wykorzystaniem w różnych typach nowotworów powinny zwiększyć możliwości ich zastosowania w praktyce klinicznej.

Bibliografia

Wojciechowska U, Barańska K, Miklewska M, Didkowska JA. Cancer incidence and mortality in Poland in 2020. Nowotwory. Journal of Oncology 2023;73(3):129-145. DOI: https://doi.org/10.5603/NJO.2023.0026

Hargrave A, Mustafa AS, Hanif A, Tunio JH, Hanif SNM. Recent Advances in Cancer Immunotherapy with a Focus on FDA-Approved Vaccines and Neoantigen-Based Vaccines. Vaccines (Basel). 2023 Oct 25;11(11):1633. doi: 10.3390/vaccines11111633

Dobosz P, Dzieciątkowski T. The Intriguing History of Cancer Immunotherapy. Front Immunol. 2019 Dec 17; 10:2965. doi: 10.3389/fimmu.2019.02965

Mitra A, Barua A, Huang L, Ganguly S, Feng Q, He B. From bench to bedside: the history and progress of CAR T cell therapy. Front Immunol. 2023 May 15; 14:1188049. doi: 10.3389/fimmu.2023.1188049

Bourbon E, Ghesquières H, Bachy E. CAR-T cells, from principle to clinical applications. Bull Cancer. 2021 Oct;108(10S): S4-S17. doi: 10.1016/j.bulcan.2021.02.017

Bouzianas D, Bouziana S. First pediatric B-acute lymphoblastic leukemia patient treated with anti-CD19 chimeric antigen receptor T-cell therapy: Long-term remission or early cure? Hum Vaccin Immunother. 2024 Dec 31;20(1):2321678. doi: 10.1080/21645515.2024.2321678

Braendstrup P, Levine BL, Ruella M. The long road to the first FDA-approved gene therapy: chimeric antigen receptor T cells targeting CD19. Cytotherapy. 2020 Feb;22(2):57-69. doi: 10.1016/j.jcyt.2019.12.004

Chen YJ, Abila B, Mostafa Kamel Y. CAR-T: What Is Next? Cancers (Basel). 2023 Jan 21;15(3):663. doi: 10.3390/cancers15030663

Thirumalaisamy R, Vasuki S, Sindhu SM, et al. FDA-Approved Chimeric Antigen Receptor (CAR)-T Cell Therapy for Different Cancers-A Recent Perspective. Mol Biotechnol. 2025 Feb;67(2):469-483. doi: 10.1007/s12033-024-01090-0

Shaikh S, Shaikh H. CART Cell Therapy Toxicity. 2023 Apr 19. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–.

Kierasińska A, Ciunowicz D, Węgierska M, Stoczyńska-Fidelus E, Rieske P. CAR-T therapy in oncology and other fields of medicine. Alergologia Polska - Polish Journal of Allergology. 2021;8(2):77-91. doi:10.5114/pja.2021.106685

Karwicka K, Wawer J, Czabak O, Kocki J, Hus M. Innowacyjna terapia CAR-T w leczeniu nowotworów hematologicznych - wybrane aspekty genetyczne i immunologiczne. Hematology in Clinical Practice [Internet]. 2020;11:166–182. Pobrano z: https://journals.viamedica.pl/hematologia/article/view/Hem.a2020.0025

Zahid A, Siegler EL, Kenderian SS. CART Cell Toxicities: New Insight into Mechanisms and Management. Clin Hematol Int. 2020 Dec;2(4):149-155. doi: 10.2991/chi.k.201108.001

Shimabukuro-Vornhagen A, Gödel P, Subklewe M, Stemmler HJ, Schlößer HA, Schlaak M, Kochanek M, Böll B, von Bergwelt-Baildon MS. Cytokine release syndrome. J Immunother Cancer. 2018 Jun 15;6(1):56. doi: 10.1186/s40425-018-0343-9

Rees JH. Management of Immune Effector Cell-Associated Neurotoxicity Syndrome (ICANS) 2022 Feb 7. In: Kröger N, Gribben J, Chabannon C, et al., editors. The EBMT/EHA CAR-T Cell Handbook [Internet]. Cham (CH): Springer; 2022. Chapter 27. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK584157/ doi: 10.1007/978-3-030-94353-0_27

Chou CK, Turtle CJ. Assessment and management of cytokine release syndrome and neurotoxicity following CD19 CAR-T cell therapy. Expert Opin Biol Ther. 2020 Jun;20(6):653-664. doi: 10.1080/14712598.2020.1729735

Chen, T., Wang, M., Chen, Y. i in. Obecne wyzwania i postęp terapeutyczny terapii komórkami CAR-T w przypadku nowotworów litych. Cancer Cell Int. 2024; 24 (133). https://doi.org/10.1186/s12935-024-03315-3

Luo J, Zhang X. Challenges and innovations in CAR-T cell therapy: a comprehensive analysis. Front Oncol. 2024 Jun 11;14:1399544. doi: 10.3389/fonc.2024.1399544

Dagar G, Gupta A, Masoodi T, et al. Harnessing the potential of CAR-T cell therapy: progress, challenges, and future directions in hematological and solid tumor treatments. J Transl Med. 2023 Jul 7;21(1):449. doi: 10.1186/s12967-023-04292-3. Erratum in: J Transl Med. 2023 Aug 25;21(1):571. doi: 10.1186/s12967-023-04404-z

Liu J, Fu M, Wang M, Wan D, Wei Y, Wei X. Cancer vaccines as promising immuno-therapeutics: platforms and current progress. J Hematol Oncol. 2022 Mar 18;15(1):28. doi: 10.1186/s13045-022-01247-x

Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T. Immunologia. 8 wydanie. Warszawa, PWN; 2023:481-498

Grimmett E, Al-Share B, Alkassab MB, et al., Cancer vaccines: past, present and future; a review article. Discov Oncol. 2022 May 16;13(1):31. doi: 10.1007/s12672-022-00491-4

Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2024 w sprawie szczepień ochronnych na rok 2025. Dostępne na stronie: https://dziennikmz.mz.gov.pl/legalact/2024/93/

Luca S, Mihaescu T. History of BCG Vaccine. Maedica (Bucur). 2013 Mar;8(1):53-8

Jeong SH, Ku JH. Treatment strategies for the Bacillus Calmette-Guérin-unresponsive non-muscle invasive bladder cancer. Investig Clin Urol. 2023 Mar;64(2):103-106. doi: 10.4111/icu.20230042

Conry RM, Westbrook B, McKee S, Norwood TG. Talimogene laherparepvec: First in class oncolytic virotherapy. Hum Vaccin Immunother. 2018 Apr 3;14(4):839-846. doi: 10.1080/21645515.2017.1412896

Ferrucci PF, Pala L, Conforti F, Cocorocchio E. Talimogene Laherparepvec (T-VEC): An Intralesional Cancer Immunotherapy for Advanced Melanoma. Cancers (Basel). 2021 Mar 18;13(6):1383. doi: 10.3390/cancers13061383

Hong, Y., Cheng, K., Qu, H., et al. Safety of talimogene laherparepvec: a real‐world retrospective pharmacovigilance study based on FDA Adverse Event Reporting System (FAERS). J Pharm Health Care Sci 10, 79 (2024). https://doi.org/10.1186/s40780-024-00388-0

Wysocki P, Chłosta P, Antosiewicz A, et al. Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w raku pęcherza moczowego. Onkologia w Praktyce Klinicznej – Edukacja. 2022; 8(4): 229-291. Dostęp na stronie: https://journals.viamedica.pl/onkologia_w_praktyce_klin_edu/article/view/87583

Fu Q, Zhao X, Hu J et al., mRNA vaccines in the context of cancer treatment: from concept to application. J Transl Med. 2025 Jan 6;23(1):12. doi: 10.1186/s12967-024-06033-6

Shariati, Alireza, Khani, et al. mRNA cancer vaccines from bench to bedside: a new era in cancer immunotherapy. Biomarker Research. 2024; 12 (157) DOI https://doi.org/10.1186/s40364-024-00692-9

Ni L. Advances in mRNA-Based Cancer Vaccines. Vaccines (Basel). 2023 Oct 16;11(10):1599. doi: 10.3390/vaccines11101599

Galant N., Krzyżanowska N., Krawczyk P. mRNA vaccines in the treatment of cancer. Oncology in clinical practice; 2024; 6:2450-6478. Dostęp na stronie: https://journals.viamedica.pl/oncology_in_clinical_practice/article/view/101582

Rojas LA, Sethna Z, Soares KC, et al. Personalized RNA neoantigen vaccines stimulate T cells in pancreatic cancer. Nature. 2023 Jun;618(7963):144-150. doi: 10.1038/s41586-023-06063-y

Jingjing Song, Yujun Zhang, Chulin Zhou,et al. The dawn of a new Era: mRNA vaccines in colorectal cancer immunotherapy, International Immunopharmacology,Volume 132, 2024, 112037, ISSN 1567-5769, https://doi.org/10.1016/j.intimp.2024.112037

Sethna Z, Guasp P, Reiche C, et al. RNA neoantigen vaccines prime long-lived CD8 T cells in pancreatic cancer. Nature. 2025:1-10. 10.1038/s41586-024-08508-4

Han R, Wang Y, Lu L. Sensitizing the Efficiency of ICIs by Neoantigen mRNA Vaccines for HCC Treatment. Pharmaceutics. 2023 Dec 29;16(1):59. doi: 10.3390/pharmaceutics16010059

Berneman ZN, De Laere M, Germonpré P, et al. WT1-mRNA dendritic cell vaccination of patients with glioblastoma multiforme, malignant pleural mesothelioma, metastatic breast cancer, and other solid tumors: type 1 T-lymphocyte responses are associated with clinical outcome. J Hematol Oncol. 2025 Jan 23;18(1):9. doi: 10.1186/s13045-025-01661-x. Erratum in: J Hematol Oncol. 2025 Mar 19;18(1):34. doi: 10.1186/s13045-025-01683-5

Kaczmarek M, Poznańska J, Fechner F, Michalska N, Paszkowska S, Napierała A, Mackiewicz A. Cancer Vaccine Therapeutics: Limitations and Effectiveness-A Literature Review. Cells. 2023 Aug 28;12(17):2159. doi: 10.3390/cells1217215

Schirrmacher V. Cancer Vaccines and Oncolytic Viruses Exert Profoundly Lower Side Effects in Cancer Patients than Other Systemic Therapies: A Comparative Analysis. Biomedicines. 2020 Mar 16;8(3):61. doi: 10.3390/biomedicines8030061