POCZĄTEK TERAPII GENOWEJ W STANIE PRZEDRZUCAWKOWYM U KOBIET W CIĄŻY

Abstrakt: Stan przedrzucawkowy (ang. pre-eclampsia PE) został po raz pierwszy opisany ponad 2000 lat temu. Aktualnie dotyka około 4 milionów kobiet w ciąży rocznie. Szacuje się, że związane z PE nadciśnienie w ciąży  powoduje rocznie ponad 75 000 zgonów matek i 500 000 zgonów niemowląt. PE jest jedną z głównych przyczyn śmiertelności matek i płodów na całym świecie. Zostało zdefiniowane jako nowo pojawiające się nadciśnienie tętnicze po 20. tygodniu ciąży. Obecnie PE jest uznawany za specyficzne dla ciąży, wielosystemowe zaburzenie zapalne obejmujące dysfunkcję łożyska oraz układów: naczyniowego, nerkowego i immunologicznego. Objawy kliniczne przedwczesnego PE wynikają z nadmiaru krążącego, rozpuszczalnego receptora czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego FLT1 (sFLT1 lub sVEGFR1) pochodzenia łożyskowego. Rozpuszczalna sFLT-1 wywołuje rozległą dysfunkcję śródbłonka, pełni funkcję „receptora wabikowego” (ang. decoy receptor) dla czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF) i łożyskowego czynnika wzrostu (PGF). Niedawno amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (ang. Food and Drug Administration FDA) zatwierdziła pierwszy test molekularny dla przedwczesnego PE określający stosunek sFlt-1/PlGF  (ang. placenta growth factor PIGF), do użytku klinicznego w Stanach Zjednoczonych. Najprawdopodobniej rozpoczyna to nową erę terapii genowej oraz diagnostyki molekularnej w leczeniu PE. W trakcie badania klinicznego fazy 1 jest CBP-4888, lek siRNA podawany podskórnie w celu obniżenia ekspresji sFLT1 w łożysku, który w sierpniu 2023 roku uzyskał zgodę FDA.

Celem niniejszego rozdziału jest przegląd literatury dotyczącej najnowszej wiedzy na temat PE u kobiet w ciąży, najnowszych metod leczenia, w tym terapii genowej i diagnostyki molekularnej oraz zastosowania sztucznej inteligencji (AI) w przewidywaniu PE. Aktualnie najczęstszą metodą leczenia PE jest indukcja porodu, dlatego wymagane jest pilne wprowadzenie skuteczniejszych metod leczenia i szybszej diagnostyki w celu minimalizacji powikłań i zgonów. Największe nadzieje pokładane są w dynamicznie rozwijających się terapiach genowych.