Zastosowanie ultrasonografii w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka
Słowa kluczowe:
zespół cieśni nadgarstka, kanał nadgarstka, ultrasonografia, nerw pośrodkowyStreszczenie
Zespół cieśni nadgarstka (CTS – carpal tunel syndrome), występując u 3-8% dorosłej populacji stanowi powszechny problem XXI wieku. Patomechanizm choroby polega na wzroście ciśnienia wewnątrz kanału nadgarstka, co skutkuje uciskiem na nerw pośrodkowy, a w efekcie zaburzeniem jego funkcji czuciowej oraz ruchowej. Z czasem dochodzi do trwałego uszkodzenia nerwu. Choroba wpływa na komfort oraz jakość życia pacjentów, utrudniając im codzienne funkcjonowanie, a w wielu przypadkach również pracę zawodową i pielęgnowanie pasji o charakterze sportowym lub wymagających wykonywania ruchów precyzyjnych. Rozwój ultrasonografii na przestrzeni ostatnich 20 lat pozwolił na coraz większą precyzyję obrazowania badanych struktur. Duża dostępność, nieinwazyjność, szybkość badania oraz komfort pacjenta sprawiły, że USG znalazła swoje miejsce w każdej dziedzinie medycyny. Celem rozdziału jest przegląd literatury dotyczącej możliwości wykorzystania USG w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka. Zebrano i opisano użyteczność diagnostyczną parametrów możliwych do zobrazowania w USG, a także porównano ich przydatność z wiodącą dotychczas metodą w ocenie CTS – badaniami elektroneurograficznymi (eng) oraz elektromiograficznymi (EMG). Najlepiej przebadanymi i użytecznymi diagnostycznie parametrami okazały się: pole powierzchni nerwu pośrodkowego mierzone w kanale nadgarstka (CSA) oraz stosunek CSA mierzonego w kanale nadgarstka do pola powierzchni nerwu wymierzonego w dystalnej 1/3 przedramienia (WFR – wrist-forearm ratio). Pozostałe parametry (ocena unaczynienia, mobilność, echogeniczność nerwu pośrodkowego) odgrywają na ten moment jedynie rolę pomocniczą, ze względu na pewną subiektywność w ich ocenie oraz brak jednoznacznej standaryzacji i klasyfikacji norm. Dużą zaletę USG stanowi możliwość dokładnej oceny tkanek miękkich znajdujących się w obrębie kanału nadgarstka, co może pomóc w znalezieniu organicznej przyczyny choroby (tłuszczaki).
Wnioski: Wykorzystanie ultrasonografii w diagnostyce CTS jest w pełni uzasadnione. Biorąc pod uwagę zalety oraz niedoskonałości metody, nie powinna stanowić ona jedynego narzędzia diagnostycznego, jednak doskonale sprawdza się jako uzupełnienie badania fizykalnego oraz badań ENG i EMG, często pełniąc wobec nich rolę komplementarną i uzupełniając ich ograniczenia. Niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań na większych grupach pacjentów, celem określenia klarownych schematów, norm oraz zakresu wykorzystania USG w praktyce klinicznej.
Bibliografia
Calandruccio JH, Thompson NB. Carpal Tunnel Syndrome: Making Evidence-Based Treatment Decisions. Orthop Clin North Am. 2018;49(2):223-229. doi:10.1016/j.ocl.2017.11.009
Adam RM. Anatomia czlowieka Tom 1. PZWL; 2010.
Jackson R, Beckman J, Frederick M, Musolin K, Harrison R. Rates of Carpal Tunnel Syndrome in a State Workers’ Compensation Information System, by Industry and Occupation — California, 2007–2014. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2018;67(39):1094-1097. doi:10.15585/mmwr.mm6739a4
Dale AM, Harris-Adamson C, Rempel D, et al. Prevalence and incidence of carpal tunnel syndrome in US working populations: pooled analysis of six prospective studies. Scand J Work Environ Health. 2013;39(5):495-505. doi:10.5271/sjweh.3351
https://www.gov.pl/web/krus/zespol-ciesni-nadgarstka--przyczyny-objawy-profilaktyka.
Shiri R, Pourmemari MH, Falah-Hassani K, Viikari-Juntura E. The effect of excess body mass on the risk of carpal tunnel syndrome: a meta-analysis of 58 studies. Obes Rev. 2015;16(12):1094-1104. doi:10.1111/obr.12324
Adam RM. Anatomia czlowieka Tom 5. PZWL; 2010.
Ortopedia i Rehabilitacja Wiktora Degi.
Wipperman J, Goerl K. Carpal Tunnel Syndrome: Diagnosis and Management. Am Fam Physician. 2016;94(12):993-999.
M Chammas. Carpal tunnel syndrome/ Le syndrome du canal carpien. Chir Main. 2014;33:75-94. doi:10.1016/j.main.2013.11.010
Tai TW, Wu CY, Su FC, Chern TC, Jou IM. Ultrasonography for diagnosing carpal tunnel syndrome: a meta-analysis of diagnostic test accuracy. Ultrasound Med Biol. 2012;38(7):1121-1128. doi:10.1016/j.ultrasmedbio.2012.02.026
Cara McDonagh1 2MAaDK. The role of ultrasound in the diagnosis and management of carpal tunnel syndrome: a new paradigm. Rheumatology 2015;54:919..
Fowler JR, Hirsch D, Kruse K. The Reliability of Ultrasound Measurements of the Median Nerve at the Carpal Tunnel Inlet. J Hand Surg Am. 2015;40(10):1992-1995. doi:10.1016/j.jhsa.2015.07.010
LeBlanc K.E. CW. Carpal tunnel syndrome. Am. Fam. Physician, 2011; 83..
Jablecki CK, Andary MT, So YT, Wilkins DE, Williams FH. Literature review of the usefulness of nerve conduction studies and electromyography for the evaluation of patients with carpal tunnel syndrome. AAEM Quality Assurance Committee. Muscle Nerve. 1993;16(12):1392-1414. doi:10.1002/mus.880161220
Werner RA. Electrodiagnostic evaluation of carpal tunnel syndrome and ulnar neuropathies. PM R. 2013;5(5 Suppl):S14-S21. doi:10.1016/j.pmrj.2013.03.027
Ahmed A, Malik G, Imtiaz H, Riaz R, Badshah M, Zameer S. Assessment Of Carpal Tunnel Syndrome With Ultrasonography. J Ayub Med Coll Abbottabad. 2022;34(2):295-299. doi:10.55519/JAMC-02-9892
Petrover D, Richette P. Treatment of carpal tunnel syndrome : from ultrasonography to ultrasound guided carpal tunnel release. Joint Bone Spine. 2018;85(5):545-552. doi:10.1016/j.jbspin.2017.11.003
Tai TW, Wu CY, Su FC, Chern TC, Jou IM. Ultrasonography for diagnosing carpal tunnel syndrome: a meta-analysis of diagnostic test accuracy. Ultrasound Med Biol. 2012;38(7):1121-1128. doi:10.1016/j.ultrasmedbio.2012.02.026 WAAAŻNE
Torres-Costoso A, Martínez-Vizcaíno V, Álvarez-Bueno C, Ferri-Morales A, Cavero-Redondo I. Accuracy of Ultrasonography for the Diagnosis of Carpal Tunnel Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis. Arch Phys Med Rehabil. 2018;99(4):758-765.e10. doi:10.1016/j.apmr.2017.08.489
Hobson-Webb LD, Massey JM, Juel VC, Sanders DB. The ultrasonographic wrist-to-forearm median nerve area ratio in carpal tunnel syndrome. Clin Neurophysiol. 2008;119(6):1353-1357. doi:10.1016/j.clinph.2008.01.101
Cartwright MS, Walker FO, Blocker JN, et al. Ultrasound for carpal tunnel syndrome screening in manual laborers. Muscle Nerve. 2013;48(1):127-131. doi:10.1002/mus.23735
Abrishamchi F, Zaki B, Basiri K, Ghasemi M, Mohaghegh M. A comparison of the ultrasonographic median nerve cross-sectional area at the wrist and the wrist-to-forearm ratio in carpal tunnel syndrome. J Res Med Sci. 2014;19(12):1113-1117.
Azami A, Maleki N, Anari H, Iranparvar Alamdari M, Kalantarhormozi M, Tavosi Z. The diagnostic value of ultrasound compared with nerve conduction velocity in carpal tunnel syndrome. Int J Rheum Dis. 2014;17(6):612-620. doi:10.1111/1756-185X.12310
Mhoon JT, Juel VC, Hobson-Webb LD. Median nerve ultrasound as a screening tool in carpal tunnel syndrome: correlation of cross-sectional area measures with electrodiagnostic abnormality. Muscle Nerve. 2012;46(6):871-878. doi:10.1002/mus.23426
Aseem F, Williams JW, Walker FO, Cartwright MS. Neuromuscular ultrasound in patients with carpal tunnel syndrome and normal nerve conduction studies. Muscle Nerve. 2017;55(6):913-915. doi:10.1002/mus.25462
Al-Hashel JY, Rashad HM, Nouh MR, et al. Sonography in carpal tunnel syndrome with normal nerve conduction studies. Muscle Nerve. 2015;51(4):592-597. doi:10.1002/mus.24425
Soubeyrand M, Melhem R, Protais M, Artuso M, Crézé M. Anatomy of the median nerve and its clinical applications. Hand Surg Rehabil. 2020;39(1):2-18. doi:10.1016/j.hansur.2019.10.197
Zapowiedzi
23 września 2024
Prawa autorskie (c) 2024 Marek Kurowicz, Błażej Krawczyk, Katarzyna Szlachetka, Oskar Fogiel, Dominika Mularska, Monika Kacprzyk
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
